Ảnh: Đồng chí Lương Nguyễn Minh Triết, Ủy viên dự khuyết BCH Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy phát biểu chỉ đạo Đại hội đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam lần thứ IV - năm 2024

Kính thưa đồng chí Y Thông, Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc!

Kính thưa Đoàn Chủ tịch! Thưa các vị đại biểu khách quý!

Thưa Đại hội!

Quảng Nam là tỉnh đa dạng về thành phần dân tộc, trong đó có 37 dân tộc thiểu số với gần 145 ngàn người, chiếm 9,5% dân số toàn tỉnh. Đại hội Đại biểu các dân tộc thiểu số tỉnh Quảng Nam lần thứ IV là sự kiện chính trị - xã hội quan trọng trong đời sống cộng đồng các dân tộc trên địa bàn tỉnh; là diễn đàn giao lưu, trao đổi, tạo sự đồng thuận và niềm tin vững chắc của đồng bào các dân tộc vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, nhất là trước thềm Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XXIII, nhiệm kỳ 2025 - 2030; là biểu tượng sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, thống nhất ý chí và hành động vì mục tiêu xây dựng tỉnh ta, đất nước ta ngày càng phồn vinh, hạnh phúc.

Đến dự và hòa chung cùng không khí vui tươi, phấn khởi và thắm đượm tình đoàn kết của Đại hội, thay mặt Ban Thường vụ Tỉnh ủy, tôi xin trân trọng gửi đến các đồng chí đại biểu khách quý và các đại biểu ưu tú, đại diện cho 37 thành phần DTTS của tỉnh về dự Đại hội những tình cảm chân thành và những lời chúc mừng tốt đẹp nhất. Chúc Đại hội thành công tốt đẹp!

Thưa toàn thể Đại hội!

 Kính thưa Đại hội!

 Trong thời gian qua, thực hiện Quyết tâm thư Đại hội đại biểu các DTTS tỉnh Quảng Nam lần thứ III - năm 2019 và các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, của tỉnh về công tác dân tộc; công tác chăm lo, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, xây dựng hệ thống chính trị ở vùng đồng bào DTTS và miền núi luôn được Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh và các cấp, các ngành quan tâm chú trọng. Với quan điểm ưu tiên nguồn lực để đầu tư phát triển vùng đồng bào DTTS, miền núi; theo đó, nhiều chương trình, dự án được ưu tiên triển khai trên địa bàn miền núi, nhất là 03 Chương trình MTQG cơ bản phát huy được hiệu quả. Trong giai đoạn 2021 - 2024, tổng nguồn vốn đầu tư cho vùng đồng bào DTTS và miền núi hơn 7.800 tỷ đồng (chiếm 34% tổng vốn đầu tư toàn tỉnh). Thu nhập bình quân đầu người trên địa bàn vùng đồng bào DTTS và miền núi của tỉnh tăng 1,4 lần so với thời điểm 2019, tỷ lệ hộ nghèo vùng đồng bào DTTS và miền núi giảm nhanh, hiện còn 22,05%; 35% số xã miền núi đạt chuẩn nông thôn mới (33/93 xã); gần 99% thôn có đường ô tô đến trung tâm xã được cứng hóa; 43% (84/199) số trường học đạt chuẩn quốc gia; 100% đồng bào DTTS được tham gia đóng bảo hiểm y tế… Trên địa bàn các huyện miền núi, nhiều điểm, cụm công nghiệp, điểm dịch vụ, du lịch cộng đồng, các cơ sở chế biến nông - lâm sản, chế biến dược liệu được quy hoạch, đầu tư; nhiều làng nghề truyền thống của đồng bào được khôi phục, phát triển theo hướng xây dựng thương hiệu sản phẩm OCOP gắn với phát triển du lịch sinh thái đã tạo ra hướng đi mới cho sinh kế bền vững ở vùng miền núi của tỉnh. Công tác phát triển nguồn nhân lực, nhất là xây dựng đội ngũ nhân lực người đồng bào DTTS được thực hiện khá đồng bộ trong quy hoạch, đào tạo, đề bạt, bổ nhiệm, tuyển dụng và bố trí việc làm; nhờ đó, bài toán nguồn nhân lực phục vụ phát triển vùng miền núi của tỉnh từng bước được giải quyết. Đến nay, tổng số cán bộ, công chức, viên chức người DTTS trên toàn tỉnh là 3.751 người, chiếm tỷ lệ 10,5% tổng số cán bộ, công chức, viên chức của tỉnh. Số cán bộ, công chức người DTTS là đại biểu HĐND các cấp 1.243 người, chiếm tỷ lệ 21%. Tỉnh đã thực hiện việc phân công 94 cơ quan, đơn vị, tổ chức, doanh nghiệp nhận kết nghĩa với 66 xã miền núi; 09 huyện, thị xã, thành phố đồng bằng kết nghĩa với 09 huyện miền núi và kết nghĩa, đỡ đầu 14 xã biên giới, hỗ trợ thêm nhiều nguồn lực để phát triển. An ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội khu vực miền núi, khu vực biên giới cơ bản được bảo đảm, không để xảy ra điểm nóng. 

Thay mặt Ban Thường vụ Tỉnh ủy, tôi ghi nhận, biểu dương những nỗ lực, cố gắng của các cấp, các ngành, đặc biệt là hoan nghênh biểu dương tinh thần đồng thuận, đoàn kết, tính chủ động, sáng tạo, vươn lên và những đóng góp lớn của đồng bào DTTS tỉnh trong phát triển KTXH, xây dựng hệ thống chính trị tỉnh nhà trong thời gian qua. Đề nghị Đại hội chúng ta nhiệt liệt biểu dương.

Kính thưa Đại hội!

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác dân tộc trên địa bàn tỉnh vẫn còn một số hạn chế mà Báo cáo trình Đại hội đã thẳng thắn đánh giá, đó là: Hệ thống cơ sở hạ tầng vùng DTTS và miền núi vẫn còn khó khăn hơn nhiều so với vùng đồng bằng, hạ tầng giao thông, y tế, hạ tầng phục vụ chuyển đổi số, giáo dục, văn hóa ở nhiều nơi còn khó khăn. Công tác quản lý, bảo vệ rừng, khai thác tài nguyên khoáng sản ở một số nơi chưa chặt chẽ. Việc bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa truyền thống của một số dân tộc chưa được quan tâm đúng mức; những tập tục lạc hậu trong ma chay, ốm đau, hiếu hỉ; tệ nạn tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống ở một số nơi vẫn còn xảy ra, chưa xóa bỏ hoàn toàn. Trong khi đó, việc triển khai thực hiện 03 Chương trình MTQG trên địa bàn còn nhiều khó khăn, nhất là tỷ lệ giải ngân đạt thấp; tỷ lệ hộ nghèo trong đồng bào DTTS tuy giảm nhưng vẫn còn cao; thu nhập bình quân đầu người vẫn còn rất thấp so với mặt bằng chung của tỉnh. Một bộ phận đồng bào chưa tích cực sản xuất, kinh doanh, chưa chủ động thoát nghèo, tự lực vươn lên, đôi khi còn trông chờ, ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước. Việc sắp xếp dân cư, ổn định chổ ở và sản xuất cho người dân một số nơi chưa hoàn thành theo kế hoạch. Chất lượng nguồn nhân lực, đội ngũ cán bộ cơ sở ở một số địa phương chưa đáp ứng yêu cầu. Thực tiễn nêu trên đặt ra cho chúng ta nhiều vấn đề cần phải được tập trung giải quyết và đó cũng là trách nhiệm của Đại hội ngày hôm nay. Trong đó, điều quan tâm nhất là làm thế nào để đồng bào DTTS tỉnh nhà có được cuộc sống ấm no, tốt đẹp hơn, đầy đủ, an toàn hơn; vùng miền núi của tỉnh phải khá giả hơn, thu nhập của người dân phải được cải thiện đáng kể hơn, giảm nhanh hơn số hộ nghèo; khối đại đoàn kết toàn dân tộc của chúng ta phải tiếp tục được giữ vững và ngày càng được tăng cường, củng cố hơn. 

Tôi cơ bản nhất trí với các nhiệm vụ và giải pháp phát triển đề ra trong báo cáo của đại hội. Thay mặt Ban Thường vụ Tỉnh ủy, tôi đề nghị cấp ủy, chính quyền, Mặt trận, các tổ chức CT-XH các cấp và đồng bào các dân tộc cần quan tâm thực hiện tốt hơn một số nhiệm vụ sau:

- Thứ nhất, tiếp tục quán triệt, tạo nhận thức thống nhất và đầy đủ về vấn đề dân tộc và đoàn kết dân tộc là vấn đề chiến lược cơ bản, lâu dài. Cộng đồng các dân tộc thiểu số là một bộ phận không thể tách rời và là “máu thịt” của dân tộc Việt Nam. Do vậy phải không ngừng củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, đảm bảo quyền lợi, phong tục, tập quán của đồng bào DTTS; triển khai tổ chức thực hiện tốt các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về xây dựng khối đại đoàn kết, về công tác dân tộc. Trong đó, nhất là là Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá IX về phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh; Kết luận số 65-KL/TW, ngày 30/10/2019 của Bộ Chính trị về công tác dân tộc trong tình hình mới và các nghị quyết, đề án, chỉ thị… của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy liên quan đến đồng bào DTTS và miền núi.

- Thứ hai, tập trung lãnh đạo phát triển kinh tế - xã hội, huy động các nguồn lực đầu tư phát triển kinh tế - xã hội nhằm chăm lo, cải thiện hơn nữa chất lượng cuộc sống đồng bào các DTTS. Phải tăng cường tạo dựng cơ hội để đồng bào được tiếp cận tốt hơn, công bằng hơn đối với thành quả phát triển kinh tế - xã hội của đất nước và của tỉnh, tập trung chăm lo cải thiện, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào DTTS năm sau phải cao hơn năm trước. Quyết tâm thực hiện mục tiêu đến 2025 giảm tỷ lệ hộ nghèo khu vực miền núi giảm xuống còn dưới 10%, thu nhập bình quân đầu người tăng trên 1,5 lần so với năm 2020, 100% đồng bào DTTS tham gia bảo hiểm y tế, 100% trẻ em đúng tuổi đi học đến trường, không có học sinh bỏ học vì lý do kinh tế. Bố trí đầy đủ, kịp thời vốn, nâng cao hiệu quả giải ngân, sử dụng vốn các chương trình mục tiêu quốc gia, nhất là chương trình mục tiêu phát triển kinh tế vùng đồng bào dân tộc thiểu số và chương trình mục tiêu giảm nghèo. Triển khai có hiệu quả các cơ chế, chính sách của Chính phủ về công tác dân tộc và phát triển miền núi giai đoạn 2021 - 2030, các dự án hỗ trợ của các tổ chức quốc tế về quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng. Quan tâm bố trí hoặc kiến nghị Trung ương nguồn lực thực hiện các dự án phát triển vùng tây theo tinh thần Nghị quyết số 12-NQ/TU ngày 20/7/2021 của Tỉnh uỷ Quảng Nam về phát triển vùng Tây của tỉnh, nhất là hạ tầng giao thông, giáo dục, y tế, viễn thông. Phát huy tiềm năng, lợi thế, cơ hội, thúc đẩy phát triển KTXH, giải quyết vấn đề đất ở, đất sản xuất, sắp xếp dân cư gắn với tạo sinh kế, hỗ trợ việc làm, chuyển đổi nghề cho đồng bào, phát triển sản phẩm OCOP gắn với các loại hình du lịch của đồng bào DTTS. Nghiên cứu sửa đổi, bổ sung, ban hành các cơ chế, chính sách mới, đặc thù miền núi để tạo điều kiện, tạo động lực hỗ trợ vùng đồng bào DTTS và miền núi phát triển. Rừng là lá phổi, là sinh kế của đồng bào, cần có chính sách mạnh hơn hỗ trợ người dân phát triển kinh tế lâm nghiệp, đảm bảo cho người dân có thu nhập ổn định từ phát triển kinh tế rừng, kinh tế vườn, kinh tế trang trại. Tập trung thực hiện tốt đề án trồng 01 tỷ cây xanh của Trung ương, đề án hỗ trợ trồng rừng gỗ lớn giai đoạn 2021–2025.

- Thứ ba, quan tâm đầy đủ, có trách nhiệm hơn đến vấn đề văn hóa, giáo dục chăm sóc sức khỏe cho đồng bào, phát huy nội lực, tinh thần vượt khó vươn lên của đồng bào. Tiếp tục đầu tư mạng lưới trường, lớp trên địa bàn từng huyện miền núi theo hướng đảm bảo số lượng giáo viên, trang bị đầy đủ cơ sở vật chất phục vụ dạy và học. Nâng cao chất lượng, hiệu quả các trường dân tộc nội trú và mở rộng các trường bán trú. Thực hiện phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở vào học tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp, đa dạng hóa các hình thức đào tạo nghề, ưu tiên giải quyết việc làm cho học sinh, sinh viên DTTS, vùng sâu, vùng xa, biên giới sau khi tốt nghiệp ra trường. Tiếp tục thực hiện tốt công tác xuất khẩu lao động. Thực hiện tốt công tác y tế, chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân, chính sách dân số; chấm dứt tình trạng hôn nhân cận huyết thống, tình trạng tảo hôn trong đồng bào DTTS. UBND tỉnh sớm ban hành Đề án bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa của đồng bào các dân tộc thiểu số tỉnh, ưu tiên bố trí nguồn lực trước mắt cho công tác bảo tồn, giữ gìn các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc. Đầu tư xây dựng các điểm sinh hoạt văn hóa, vui chơi thể thao, giải trí, phát triển mạng lưới phát thanh, truyền hình tại các thôn, xã. Phấn đấu đến 2025 có ít nhất 80% thôn có nhà sinh hoạt cộng đồng; 50% thôn có đội văn hóa, văn nghệ truyền thống hoạt động thường xuyên, có chất lượng. 

Thực hiện hiệu quả hơn công tác tuyên truyền, công tác dân vận của hệ thống chính trị ở vùng đồng bào DTTS và miền núi để tăng cường đồng thuận xã hội, phát huy nội lực, vượt qua khó khăn, thách thức, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân và lòng tin của đồng bào đối với Đảng và Nhà nước. Phát huy cao độ vai trò tiên phong, gương mẫu, đi đầu của đội ngũ cán bộ, đảng viên, của già làng, trưởng bản, người có uy tín ở vùng đồng bào DTTS trong xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết; trong thực hiện các phong trào thi đua yêu nước, phong trào thi đua “Dân vận khéo”; động viên, cổ vũ, phát huy tinh thần tự lực, tự cường, nỗ lực, phấn đấu vươn lên của đồng bào các DTTS thay đổi nếp nghĩ, cách làm, đoàn kết giúp đỡ nhau trong lao động sản xuất, kinh doanh, giảm nghèo bền vững.

- Thứ tư, rà soát, củng cố, nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở đảng trên địa bàn dân cư vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Tiếp tục nâng cao sức chiến đấu, hiệu quả lãnh đạo của chi bộ, nhất là trong thời điểm hiện nay khi chúng ta chuẩn bị đại hội các cấp tiến tới Đại hội XIV của Đảng. Chú trọng công tác xây dựng, quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, rèn luyện đội ngũ cán bộ là người DTTS đảm bảo số lượng, chất lượng, thật sự là những người gần dân, hiểu dân, tôn trọng dân, có trách nhiệm với dân.  Thực hiện luân chuyển, biệt phái cán bộ từ huyện lên tỉnh, từ tỉnh xuống huyện, huyện xuống xã, từ xã lên huyện và giữa các xã trong huyện; luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nguồn chủ chốt của các huyện miền núi có thời gian công tác ở các sở, ngành của tỉnh, từng bước xây dựng đội ngũ cán bộ cơ sở miền núi đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Triển khai thực chất, hiệu quả hơn chủ trương của Tỉnh ủy về phân công kết nghĩa giữa các huyện, thị thành, phường xã, cơ quan đơn vị vùng đồng bằng với các huyện, xã miền núi.

- Thứ năm, đề cao cảnh giác và ngăn chặn, đẩy lùi những âm mưu, thủ đoạn chống phá Đảng, Nhà nước, lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo… của các thế lực thù địch, phản động nhằm lừa gạt, lôi kéo, kích động đồng bào gây rối trật tự an toàn xã hội, an ninh quốc gia, chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Phối hợp chặt chẽ các lực lượng vũ trang, nắm chắc tình hình ở từng cơ sở, từng địa bàn, chú trọng xây dựng thôn, khu dân cư tự quản về an ninh trật tự, vận dụng linh hoạt các quy định của luật tục dân tộc để xây dựng hương ước, quy ước, nhất là trong bảo vệ môi trường, phòng chống tội phạm, đảm bảo ANTT trên địa bàn. Hết sức chú trọng công tác phòng chống thiên tai, bão lũ, sạt lở đất. Chủ động đầy đủ các phương án, nhấn mạnh phương châm “4 chủ động”, nhất là tuyên truyền hướng dẫn để mỗi hộ dân, mỗi người dân chủ động các biện pháp phòng chống thiên tai… Xây dựng các điểm định canh định cư tập trung ở những nơi có điều kiện, phù hợp với địa hình tự nhiên, gần nơi canh tác sản xuất, đảm bảo kết cấu hạ tầng thiết yếu và phát triển sản xuất để người dân đến nơi ở mới có điều kiện sống ổn định lâu dài.

Kính thưa Đại hội!

Thưa các vị đại biểu khách quý!

Trong thời gian qua, đồng bào DTTS tỉnh Quảng Nam đã nhận được nhiều tình cảm, sự quan tâm của Trung ương, nhất là của Ủy ban dân tộc. Là địa bàn còn nhiều khó khăn, nhiều huyện miền núi, nhiều xã đặc biệt khó khăn và có đường biên giới dài, trong thời gian đến, tỉnh Quảng Nam tỉnh trân trọng đề nghị Trung ương, Ủy ban Dân tộc tiếp tục dành sự quan tâm, hỗ trợ, nhất là hỗ trợ nguồn lực xây dựng hạ tầng chiến lược, hạ tầng giao thông để tỉnh có thêm điều kiện thuận lợi phát triển khu vực miền núi. 

Với chủ đề của Đại hội là “Các dân tộc đoàn kết, phát huy nội lực, đổi mới sáng tạo, hội nhập, vươn lên phát triển”, cùng với những thành tựu, kết quả đạt được; sự quan tâm hỗ trợ của Trung ương; sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy và cả hệ thống chính trị, phát huy truyền thống đoàn kết, tinh thần yêu nước, ý chí tự lực, tự cường, vượt khó vươn lên của đồng bào, Ban Thường vụ Tỉnh ủy tin tưởng rằng, đây chính là những nhân tố thuận lợi và cơ bản để thực hiện thắng lợi Quyết tâm thư của Đại hội lần này đề ra với những thành tựu mới, góp phần đưa Quảng Nam trở thành tỉnh phát triển khá vào năm 2030.

Chúc khối đại đoàn kết các dân tộc trên địa bàn tỉnh Quảng Nam thân yêu của chúng ta ngày càng vững mạnh và bền chặt.

 Chúc quý vị đại biểu mạnh khỏe, hạnh phúc và thành công.

Xin trân trọng cảm ơn!